Inzicht verschaffen in informatie over de waardeketen is essentieel om risico’s op schendingen van mensenrechten en arbeidsrechten in toeleveringsketens tijdig te beoordelen, op te merken, aan te pakken en te voorkomen. Kortom, het is essentieel voor due diligence.

Ketentransparantie is ook essentieel voor de veiligheid van werknemers en bescherming van hun rechten. Het vergroot de toegang tot herstel voor gedupeerde werknemers en gemeenschappen. Inzicht in toeleveringsketens stelt werknemers en de organisaties die hen vertegenwoordigen, zoals vakbonden, in staat om contact op te nemen met bedrijven wanneer er problemen zijn en mensen- en/of arbeidsrechten worden geschonden. Zo kunnen vakbonden of maatschappelijke organisaties bedrijven op hun verantwoordelijkheid aanspreken om schendingen aan te pakken. Alleen op deze manier kan een goed geïnformeerde dialoog ontstaan.  

Ketentransparantie maakt bovendien samenwerking mogelijk tussen bedrijven die bij dezelfde leveranciers inkopen. Bedrijven werken vaak met veel verschillende leveranciers en onderaannemers. Arbeidsrechtenkwesties vereisen een gecoördineerde benadering en kunnen effectiever worden aangepakt als bedrijven samenwerken. Bedrijven moeten dan wel kunnen achterhalen welke andere bedrijven inkopen bij hun leveranciers.  

Onder ketentransparantie verstaan we het openbaar maken van de namen en adresgegevens van leveranciers uit de hele toeleveringsketen. Dus zowel informatie van directe leveranciers, zoals de exporteurs van natuurstenen platen, kledingstukken, groentezaden en leren schoenen, tot aan leveranciers dieper in de keten op het niveau van groeves, spinnerijen, katoenvelden en leerlooierijen: van grondstof tot eindproduct. 

We verwachten dat bedrijven niet alleen basisinformatie (namen en adressen) publiceren, maar ook meer gedetailleerde informatie over de actoren in hun toeleveringsketen. Dit betreft bijvoorbeeld de exacte locatie van fabrieken, gegevens over het moederbedrijf, welk productieproces op de locatie plaatsvindt, informatie over werknemers (mannen en vrouwen, migranten), lonen en de aanwezigheid van vakbonden per locatie. Deze informatie vergroot het inzicht in de veelal ondoorzichtige toeleveringsketens waar bijvoorbeeld meerdere bedrijven op hetzelfde adres staan geregistreerd of verschillende bedrijven dezelfde naam hebben.  

Hoewel uit recente rapporten blijkt dat meer bedrijven transparant worden over hun toeleveringsketens, gaat deze ontwikkeling te langzaam en blijft de beschikbare informatie te beperkt. Bovendien blijkt dat bedrijven bijna geen informatie verstrekken over hun toeleveringsketens voorbij de directe leveranciers van eindproducten. Dit is problematisch omdat schendingen van arbeidsrechten zoals kinderarbeid en dwangarbeid vaak dieper in de keten plaatsvinden.

Om ketentransparantie te bevorderen en een gelijk speelveld tussen bedrijven te creëren, moet ketentransparantie een wettelijke verplichting worden.

Ketentransparantie kan worden bevorderd door middel van rapportagewetgeving of als onderdeel van due diligence-verplichtingen. Hierin zal altijd een minimumstandaard voor openbaarmaking van toeleveringsketens moeten worden beschreven.

Overheden kunnen transparantie ook bevorderen door douanegegevens over de import en export van goederen openbaar te maken. De Europese Unie doet dat nog niet, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Verenigde Staten.  

Als bedrijven openheid geven over hun toeleveringsketens kunnen mensenrechten- en arbeidsrechtenschendingen beter worden opgemerkt en aangepakt.

Arisa verwacht van bedrijven dat zij: 

• De volledige productieketen in kaart brengen – van grondstof tot eindproduct, en fases daarna zoals afval of recycling;  
• Namen, locatie en gegevens over werknemers, lonen en vakbondsvertegenwoordiging van alle productielocaties publiceren; 
• Informeren over concrete en tijdsgebonden stappen om tot volledige ketentransparantie te komen indien het bovenstaande nog niet gerealiseerd is.

Arisa van verbeterinitiatieven dat die: 

• Deelnemende bedrijven verplichten om de hele toeleveringsketen in kaart te brengen en deze informatie publiek te maken, via bijvoorbeeld Open Supply Hub; 
• Keteninformatie van deelnemende bedrijven publiek maken, indien beschikbaar via een database voor de gehele sector.  

Arisa van overheden dat ze: 

• Wetgeving implementeren die bedrijven verplicht om keteninformatie te publiceren;  
• Douanegegevens over import en export openbaar maken.   

In de paper Shine A Light On Leather is uiteengezet welke keteninformatie bedrijven zouden moeten publiceren. Dit gaat over de leersector maar de informatie is ook van toepassing op andere sectoren.